Pech en geluk of levenskunst


“Azijnproevers”

Een oude man en zijn zoon wonen in een oude boerderij. Hun enige waardevolle bezit is een paard. Op een dag loopt het paard weg. De buren komen langs om hun medeleven te betuigen. ‘Och, wat is dit toch erg voor jullie!’ ‘Hoe weten jullie dat?’ vraagt de oude man.

De volgende dag komt het paard terug en brengt een aantal wilde paarden met zich mee. De oude man en zijn zoon zetten ze allemaal binnen de omheining. De buren komen haastig aangelopen. ‘Wat een geluk,’ zeggen zij. ‘Hoe weten jullie dat?’ vraagt de oude man .

De volgende dag probeert de zoon één van de wilde paarden te berijden, hij valt er af en breekt zijn been. De buren komen aangehold zodra ze het nieuws horen. ‘Wat erg,’ zeggen ze. ‘Hoe weten jullie dat?’ vraagt de oude man.

De dag erna komt het leger langs en ronselt de jonge mannen uit het dorp om te gaan vechten in een veldslag tegen barbaren in het noorden. Velen zullen waarschijnlijk nooit terugkeren. Maar de zoon kan niet mee omdat hij zijn been heeft gebroken.

Wat de ene dag pech lijkt, blijkt de volgende dag geluk. Een nieuwe gebeurtenis volgt en alles staat opeens in een ander licht. De gedachte is hier: Vertrouw op de Weg. Het kan best zijn dat datgene wat nu zo erg lijkt, later opeens ongekende voordelen beidt. Of dat wat nu zo positief lijkt, brengt later opeens erg veel nadelen met zich mee.

Het is een vorm van levenskust. Hoe ga je met de dingen om? De oude man trekt geen harde conclusies. Hij gaat met de nieuwe situatie om zonder al te zeer in de put te zitten of in de zevende hemel te verblijven. Hij ziet wel hoe het loopt.

Als ze tomaten naar je gooien, begin een groentestal. Als ze stenen naar je gooien, bouw er een huis mee.

Een vergelijkbaar voorbeeld van levenskunst maar in dit geval is de houding actiever. Kijk of je dat wat je overkomt, kunt gebruiken. De tomaten en stenen in het verhaaltje, zijn beide niet heel positief maar ze worden tot iets positiefs gemaakt. De gedachte is dat je een situatie kunt veranderen door een andere benadering te kiezen. Een file, of een vertraging van de trein, kan bijvoorbeeld een ogenblik van bezinning opleveren. Misschien zelfs de stilte die je de hele dag al zo nodig had.

Een heel fraai voorbeeld van levenskunst is het volgende verhaal over Gandhi.

Mahatma Gandhi stapt op een dag op de trein in India. Terwijl hij instapt, verliest hij één van zijn schoenen. De schoen belandt vlak naast het spoor. Omdat de trein begint te rijden, kan Gandhi zijn schoen niet meer pakken. Kalm doet hij ook zijn andere schoen uit en gooit die naast de andere schoen. Een medepassagier vraagt Gandhi verbaasd waarom hij dat doet. Gandhi glimlacht. ‘De arme man die mijn verloren schoen langs het spoor vindt, vindt nu een paar dat hij kan gebruiken.’

Niet alleen stapt Gandhi direct over zijn pech heen, sterker nog hij vergroot zelfs zijn eigen verlies door ook de andere schoen weg te gooien. Hij is niet gericht op eigen voordeel maar overziet het grotere geheel. Hij ziet waar de meeste waarde ligt, dat wat de meeste kwaliteit heeft. Of, anders gezegd, datgene waar het leven het meest mee gediend is. Zijn pech wordt het geluk van iemand anders.

– Marc Jikan Brookhuis