Wanneer de Indiase monnik Bodhidharma* bij de Chinese keizer op bezoek is, somt de keizer op wat hij allemaal voor het Boeddhisme gedaan heeft. Hij vertelt hoeveel tempels hij heeft laten bouwen, hoeveel geld hij heeft geschonken en hij vraagt Bodhidharma naar zijn verdienste (Hoeveel goed karma heb ik verdiend?). ‘Niets,’ antwoordt Bodhidharma. De keizer, geschokt door zijn antwoord, vraagt wat dan precies de belangrijkste les is van het Boeddhisme. ‘Totale leegte,’ antwoordt Bodhidharma. ‘Wie ben jij om mij zo te antwoorden!’ roept de keizer boos. ‘Geen idee,’ zegt Bodhidharma. Hij draait zich om en loopt weg.
Waarom doet Bodhidharma dit? Het meest voor de hand liggende antwoord is dat de keizer erg geïnteresseerd is in, of erg gehecht is aan, zijn beloning. En Bodhidharma heeft geen zin om deze gehechtheid te bevestigen.
Bovendien…al die zogenaamde goede daden, hebben de keizer niet zoveel gekost. Het is niet heel moeilijk om met veel geld “goede” daden te doen. De keizer heeft er waarschijnlijk maar drie woorden aan vuil gemaakt, ‘Bouw een tempel’, maar hij wil wel alle eer.
Zou Bodhidharma anders hebben geantwoord, als de keizer zelf had mee gebouwd? Zelf zijn spade in de grond had gestoken en volle werkdagen had mee gedraaid? Misschien wel. De vraag is of de keizer dan dezelfde vraag had gesteld. Misschien had hij dan genoeg aan de verdienste van zijn werk: De tempel zelf die daar staat en waar hij persoonlijk aan mee heeft gebouwd. Misschien was hij dan tevreden geweest met de beloning die voortkomt uit het werk zelf.
De vraag naar een beloning of verdienste is sowieso wat raar. Vaak willen we applaus of extra credits voor iets dat we gedaan hebben. Anderen die ons bewonderend toespreken over hoe mooi iets toch is geworden. Alsof de daad zelf niet voldoende is. Misschien kleeft er dan iets aan wat we doen.
Anders gezegd, in modernere termen, doen we iets voor de externe motivatie of komt onze motivatie van binnen uit? Laatst genoemde verdient natuurlijk de voorkeur. Het maakt dat er een grotere kans is dat wat we doen, goed is. Ben ik geïnteresseerd in dat wat voor mij ligt? In dat wat er te doen is? Zo ja, dan is er als vanzelf de juiste aandacht met zeer waarschijnlijk ook een goed resultaat. En…. zijn we ook niet zo bezig met wat anderen er van vinden. De beloning komt voor uit het werk zelf.
– Marc Jikan Brookhuis
* Bodhidharma is de zenmeester die de Indiase vorm van Zen (Dhyana) rond 500 naar China bracht. Daar vermengde die vorm van het boeddhisme zich met het Taoïsme en zo ontstond Chan, later in Japan omgevormd tot Zen.
Dutch 
English