Terwijl hij aan de oever van een rivier zit, wordt Tsjoeang-tse* benaderd door een afgezant van de prins die hem een belangrijke positie aan het hof aanbiedt. Tsjoeang-tse kijkt naar het voort stromende water alsof hij de man niet gehoord heeft. Na een tijdje merkt hij op: ‘Ik heb gehoord dat de prins een heilige schildpad bezit van meer dan twee duizend jaar oud die wordt bewaard in een kist, gewikkeld in zijde en brokaat.’ ‘Dat is waar,’ antwoordt de afgezant. ‘Als de schildpad voor de keuze was gesteld,’ vervolgt Tsjoeang-tse, ‘wat denkt u dan dat hij liever had gedaan: leven in de modder of dood zijn in het paleis?’ ‘Leven in de modder, natuurlijk,’ antwoordt de afgezant. ‘Ook ik geef de voorkeur aan de modder,’ zegt Tsjoeang-tse. ‘Goedendag.’
Een typisch taoïstisch verhaal. Het motto is natuurlijk: Blijf bij jezelf. Status, pracht en praal… ze hebben allen een grote aantrekkingskracht. De vraag blijft echter of het iets voor jou is.
Is het de waardering van anderen die maakt dat je doet wat je doet, of is het je eigen waardering? Dat wat voor jou van belang is. Het eerste is meestal niet zo’n heel goede motivatie. Een motivatie die je waarschijnlijk ook niet vol houdt op de lange termijn. De redenen waarom je het doet, liggen namelijk buiten jezelf. En het zijn vaak ook niet de beste redenen.
Vaak is het ook een streling van het ego. In zo’n geval ben je echter met spiegels bezig, bevestigende spiegels van buitenaf die jou vertellen dat je zus of zo bent. De vraag is wat je aan dit soort spiegels hebt als ze niet datgene reflecteren waar jezelf in gelooft.
Onderstaand fragment* gaat hier ook over.
‘Mensen worden enthousiaster wanneer ze zich voor een ego-doel kunnen inzetten, maar op de lange duur is een dergelijke motivatie funest. Iedere inspanning die zelfverheerlijking tot doel heeft, moet op een ramp uitdraaien. Wanneer je probeert een berg te beklimmen om te laten zien hoe flink je bent, zul je zelden slagen. En zelfs als je slaagt, is het een loze overwinning. Om de overwinning te staven moet je jezelf keer op keer op opnieuw bewijzen, voor eeuwig gedoemd aan een vals beeld te beantwoorden. Geplaagd door angst dat iemand er achter zal komen dat het beeld niet klopt.’
Het idee zal duidelijk zijn: Je houdt iets overeind dat niet uit jezelf komt. Het is niet je eigen beeld. Als het uit jezelf komt, hoef je niets overeind te houden of iets te bewijzen. Het is er immers al.
De kunst is om er achter te komen wat in jouw leven van belang is, wat voor jou waarde heeft. Ongeacht of het nu gewaardeerd wordt of niet. Laat je niet verleiden door belangrijkheid, status en wat al niet meer zij als dat eigenlijk niet is wat je wilt. Zoek naar datgene waar jouw hart ligt, jouw liefde of passie ligt.
Maar misschien is zelfs dat nog te groot geformuleerd. Schrijver Janwillem van de Wetering zei het misschien wel beter, in echte zen-taal zoals hij dat zo goed kon. 🙂
“Besteed geen aandacht aan waarden. Wees slechts.
En als je de neiging voelt om iets te doen… geef dan alles wat je hebt.
Zomaar, zonder reden.”
– Marc Jikan Brookhuis
* ook bekend als Zhuang Zi of Chuang-tzu (oude spelling). Hij behoort samen met Lao-Tse tot de belangrijkste wijsgeren van het Taoïsme.
* het fragment is afkomstig uit Zen en de kunst van het Motoronderhoud
Dutch 
English